Opportunity costs: wat zijn het en welke impact hebben ze?

Iedereen neemt bijna dagelijks financiële beslissingen. Maar slechts weinigen denken bij die beslissing na over de opportunity costs die een keuze met zich meebrengt. Opportunity costs: wat zijn het en welke impact heeft het op jouw financiële onafhankelijkheid?

Opportunity costs: wat zijn het?

Opportunity costs worden in het Nederlands ook wel opofferingskosten, opportuniteitskosten of alternatieve kosten genoemd. Het laat zich omschrijven als de kosten van het niet gekozen beste alternatief. Het concept is eenvoudig. Maar opportunity costs kunnen een grote impact hebben op de mate waarin jij financieel onafhankelijk kunt worden.

Opportunity costs komen niet terug op de balans

Opportunity costs is een term uit de economie. Het zijn onzichtbare kosten die niet terugkomen in de winst- en verliesrekening of op de balans. Maar ze zijn wel relevant als het gaat om het maken van keuzes. Niet alleen voor bedrijven, maar juist ook voor mensen die ernaar streven om financieel onafhankelijk te worden. Het in beeld brengen van opportuniteitskosten, kan je helpen om betere financiële keuzes te maken.

Hoe bereken je opportuniteitskosten?

Hoe breng je opportunity costs in beeld? Eigenlijk is dat vrij eenvoudig. De opportuniteitskosten zijn de opbrengsten van het beste niet gekozen alternatief minus de opbrengsten van de gekozen optie.

Investeren in aandelen of garagebox?

Neem als voorbeeld dat je een bedrag van EUR 10.000 beschikbaar hebt om mee te investeren. Je kunt dit in (dividend)aandelen steken. Maar je zou er ook een garagebox van kunnen kopen die je gaat verhuren.

Van beide opties kan je globaal berekenen wat de opbrengst zou kunnen zijn. Voor de aandelen zou je kunnen stellen dat je gemiddeld genomen 6% per jaar aan koerswinst zou kunnen opstrijken. En de garagebox zou je voor EUR 100,- per maand kunnen verhuren.

Dus één keer EUR 10.000, die je maar één keer kunt inzetten. Maar je hebt twee opties. Aandelen leveren je na vijf jaar EUR 3.382,- op. De opbrengst van de garagebox bedraagt over vijf jaar EUR 6.000,-.

Als trouw Kaskoe-lezer kies je natuurlijk voor de aandelen 😊. Maar de opportuniteitskosten van die keuze bedragen een whopping EUR 2.618,-  Namelijk de opbrengst van het beste alternatief min de opbrengst van de keuze die je hebt gemaakt. Als je puur naar het financiële aspect en de opofferingskosten kijkt, is de garagebox een betere keuze.

Zelf klussen of klusjesman inhuren?

Een ander voorbeeld: je hebt een schuurtje dat nodig moet worden opgeknapt. Schuren, schilderen en het dakleer moet worden vervangen. In principe zou je dit zelf kunnen doen, maar dit kost je al snel een uur of 40. Je kunt ook een klusjesman inhuren die het in 20 uur doet. De klusjesman vraagt EUR 30,- per uur. In de tijd dat jij de klus zou gaan uitvoeren, kan jij niet werken. Jouw uurloon bedraagt EUR 20,-.

De opportuniteitskosten van de keuze als jijzelf zou gaan klussen, bedragen EUR 200,- (namelijk EUR 30,- maal 20 uur minus EUR 40,- maal 40 uur). Financieel gezien is het dus voordeliger dat je de klusjesman inhuurt. In het geval van Kaskoe kan ik trouwens nog wel een paar andere argumenten noemen waarom de klusjesman de betere optie is…

Impact van opportunity costs op financiële onafhankelijkheid

Dit zijn maar een paar eenvoudige voorbeelden. Maar in je leven maak je vele malen een beslissing die grote financiële gevolgen heeft. Koop je een huis of huur je? Los je extra af op je hypotheek of ga je beleggen? Wel of geen kinderen? Studie met baanzekerheid of studie uit passie?

En bij elke beslissing is er een inherent verlies van mogelijkheden die op de niet ingeslagen weg liggen. Deze opbrengst van deze mogelijkheden vormen de opportuniteitskosten. Door bij een financiële beslissing deze mogelijkheden mee te wegen, kan je tot een ander inzicht komen. Inzicht in opofferingskosten kunnen je helpen om eerder financieel onafhankelijk te worden.

Tot slot

Overigens is dit zeker geen pleidooi om bij het maken van keuzes alleen naar de financiële kant van de opties te kijken. De lol van de uitkomst van een keuze kan je nou eenmaal vaak niet in geld uitdrukken.

Heb jij wel eens gekeken naar de opportunity costs van een beslissing?